Video ne dokazuje kupovinu testova za COVID-19 godinu dana pre pandemije

Video, koji je od 5. septembra nekoliko hrvatskih i srpskih korisnika Fejsbuka podelilo više od 13,000 puta i pogledalo više od 400,000 puta, pokazuje kompjuterski ekran otvoren na internet stranici WITS, baze podataka koju su razvile međunarodne organizacije poput Svetske banke. Na ekranu se vidi tabela navodnog izvoza testova za COVID-19 u 2018. godini.

U videu se može čuti muški glas kako na hrvatskom komentariše i kaže da je “ova urota oko COVID-a-19 napokon razotkrivena. Sve vlade ovoga svijeta naručile su opremu za COVID-19 i testove još dvije tisuće osamnaeste” godine. Zumirajući tabelu na ekranu, čovek tvrdi da ona pokazuje narudžbine za “opremu pod brojem 902780,” proizvod opisan kao “aparati i instrumenti dijagnostičkih testova za COVID-19”. On zatim skroluje na dole da bi pokazao da su i Hrvatska i Srbija među zemljama koje su navodno kupile proizvod 2018. godine. 

“Znači kako ste 2018. godine znali da će bit pandemija i kako ste se lijepo pripremili pa kupili opremu i zafrkavate cijeli svet?” pita ovaj čovek. “Definitivno ste ovo isplanirali da bi narod bacili u lance, da bi srušili sve ekonomije svijeta… Dakle sve ste isplanirali i sad ste otkriveni.”

Objavu sa sličnom tabelom podelili su kao fotografiju neki korisnici Fejsbuka na srpskom, ali i na francuskom jeziku ovde.

Teorija zavere da je pandemija novog korona virusa izmišljena da bi se kontrolisala ili smanjila svetska populacija, kao i mnoge druge teorije o COVID-u-19, njegovom lečenju i prevenciji, u porastu je na društvenim mrežama širom sveta.

Tvrdnja je, međutim, netačna, kažu u Svetskoj banci.

Image

Snimak Fejsbuk objave napravljen 8. septembra, 2020.

Na pitanje servisa AFP Činjenice da objasni o čemu je reč, u Svetskoj banci su rekli da su proizvodi na listi medicinski uređaji nevezani za COVID-19 i korišćeni mnogo pre pandemije, ali ih je od njenog izbijanja Svetska carinska organizacija (SCO) klasifikovala kao proizvode COVID-19, da bi omogućila bolje praćenje. U bazi podataka WITS, koja prati podatke o međunarodnoj trgovini proizvoda, neki proizvod se pretražuje putem kodova Harmonizovanog sistema (HS).

Prema Svetskoj banci, nakon izbijanja pandemije COVID-a 19, u aprilu 2020. SCO je napravila zbirnu listu kodova Harmonizovanog sistema da bi zemljama omogućila da prate i ubrzaju kretanje “kritičnih proizvoda” vezanih za COVID-19. Kako se primećuje u ovom dokumentu, svi ovi kodovi su postojali i 2017. godine, oni se nisu promenili.

Verzija koja je ažurirana u junu uključuje desetine specifičnih medicinskih aparata koji se koriste za dijagnostikovanje ili lečenje COVID-a, uključujući respiratore, koji su, kao što znamo, postojali mnogo pre izbijanja COVID-a-19.

Kod 902780, koji se pominje u videu, je za specifični aparat nazvan Kolorimetrik end tidal CO2 detektor (Colorimetric end tidal CO2 detector), čija je namena da pomogne medicinskim radnicima da brzo provere da li su pacijenti dobro povezani na respirator, kažu u Svetskoj banci. 

“To postoji već dugo vremena. Ali ga je SCO klasifikovala i sa opštim opisom (‘Aparati i instrumenti za dijagnostički test COVID-19’) ali i specifičnim opisom (‘kolorimetric CO2 detektor’).”

Image

Snimak internet stranice WITS-a koja se odnosi na Hrvatsku i kod 902780, napravljen 8. septembra, 2020.

“Ideja je bila da se na jedno mesto stave sve informacije o medicinskim zalihama vezanim za COVID, koje bi se mogle lako pronaći,” rekli su u Svetskoj banci.

“Nakon što su se poslednjih nekoliko dana pojavile loše interpretacije, tim je promenio oznake (u posebnom odeljku za COVID) da jasno stavi do znanja da su ovo proizvodi koji su postojali pre COVID-a-19. Tako da ono što se do pre nekoliko dana nazivalo ‘Komplet za testiranje COVID-a-19 (koristeći naziv SCO) sada se pojavljuje na stranici WITS-a u odeljku za COVID kao ‘medicinski testovi,’” navodi se u saopštenju ove organizacije.

Image

Snimak internet stranice WITS-a povezane sa COVID-om-19, napravljen 8. septembra, 2020.

Otkako je novi korona virus izbio u kineskom gradu Vuhanu u decembru, 2019, u svetu je preminulo više od 893,000 ljudi dok je gotovo 27, 400 000 inficirano, prema evidenciji AFP-a do 8. septembra, 2020.

AFP-ov servis za proveru činjenica na engleskom jeziku, AFP Fact Check, razobličio je nekoliko stotina netačnih ili obmanjujućih tvrdnji o novom korona virusu i bolesti koju on izaziva, COVID-u-19. Cela lista priča koje je AFP Činjenice napisao na tu temu može se naći ovde.