Fotografija prikazuje vojnika koji spašava magarca od gladi, a ne iz minskog polja

Licem nadole, vojnik sa šlemom prolazi kroz polje. Na leđima nosi dobro natovarenu torbu i mlado magare. Prema navodima korisnika interneta koji je dele, ova slika prikazuje vojnika koji spasava životinju iz minskog polja, "ne zato što voli magarca" nego zato što "ako bi slobodno šetao, svi bi odleteli u vazduh". "Držati pod kontrolom magarce od životne je važnosti," zaključuje se u tekstu iznad slike.

Ista fotografija kružila je 2021. godine u Africi u francuskim postovima uz pogrešnu tvrdnju da se scena odigrala tokom Drugog svetskog rata, a 2020. u Meksiku. AFP je objasnio poreklo i kontekst slike u članku na francuskom i na španskom.

U stvarnosti, fotografija je snimljena 1958. godine u Alžiru. Prema tadašnjim novinskim izveštajima, vojnik, pripadnik Legije stranaca, spasao je izgladnelog magarca, koji je kasnije postao maskota jedinice. Malo je verovatno da su vojnici na slici hodali po minskom polju, kaže istoričar Daglas Porč (Douglas Porch).

Image

Skrinšot netačnog posta napravljen 8. juna 2023.

Oslabljeni magarac

Obrnuta pretraga slike na Guglu (proces je objašnjen u ovom članku) dovela je do stranice bloga (arhivirane ovde) na kojoj je navedeno da je fotografija snimljena 1958. godine i da se na njoj vidi "legionar iz '13' (13. polu-brigade Legije stranaca) u operacijama [kako] pronalazi izgladnelog magarca u Jebelu", planinskom terenu karakterističnom za severnu Afriku.

Vojnik ga je onda poneo sa sobom, a životinja je pod nadimkom "Bambi" postala "maskota jedinice". Ovu priču, kaže autorka bloga, preneo je britanski dnevnik Dejli mejl.

Pretragom na Guglu termina "donkey" (magarac), "Daily Mail" i "1958" pronašli smo sliku u drugom britanskom tabloidu: Dejli Miroru. Dana 19. septembra 1958. godine, kao što je prikazano na sajtu posvećenom arhivi britanskih novina nastalom u saradnji sa Britanskom bibliotekom (stranica sa rezultatima arhivirana ovde), Dejli Miror je objavio tu sliku na naslovnoj strani uz natpis: "Magarac koji se pridružio Legiji stranaca".

Image

Skrinšot sa sajta Britanske novinske arhive napravljen 28. decembra 2021.

"Evo vojnika koji preuzima većinu posla ['donkey's work' na engleskom] i koji izgleda da uživa u tome", piše na ovoj naslovnoj strani. "On je francuski legionar velikog srca – srca koje je bilo osetljivo na susret, pored svog bataljona, sa mladim magarcem kojeg je majka napustila u Alžiru," nastavlja Dejli miror.

Vojnici u patroli su "odlučili da on postane njihova maskota". Magarac je bio preslab da drži tempo sa vojnicima pa ga je na kraju vojnik na fotografiji odneo u bazu ne želeći da ga prepusti samom sebi.

U članku se ne pominje ime fotografa, niti minsko polje.

AFP je u oktobru 2020. godine kontaktirao istoričara Daglasa Porča (Douglas Porch), autora knjige "Francuska legija stranaca: kompletna istorija legendarne borbene sile" ("The French Foreign Legion: A Complete History of the Legendary Fighting Force" - arhivirani link ovde) objavljene 1991. Porč je potvrdio da je ova slika sigurno snimljena u Alžiru 1958. godine, tokom rata koji je vodila kolonijalna Francuska protiv pokreta za nezavisnost Alžira.

Malo je verovatno da se na ovoj fotografiji vidi kako francuski vojnici prelaze minsko polje, iz dva razloga. Prvo, u to vreme su prolazi na minskim poljima bili obeleženi trakom; vojnici i vozila su veoma pazili da ostanu na takvim obeleženim stazama, objasnio je istoričar.

"Štaviše, Francuzi, a ne Nacionalni oslobodilački front (FLN) Alžira, su postavili mine u zemlju," objasnio je Porč, dodajući da je "FLN mogao da koristi eksploziv, kao tokom bitke kod Alžira 1956.", ali da je "postavljanje minskih polja bilo van njegovih mogućnosti".

Istoričar je za AFP napomenuo i da se fotografija pojavila u Kepi Blan (Képi Blanc), časopisu Francuske Legije stranaca. Ima je i u bazi podataka o Legiji (stranica arhivirana u decembru 2021).

Image

Skrinšot slike objavljene na sajtu Legija stranaca info, napravljen 28. decembra 2021.

Na tom sajtu se navodi da je slika snimljena 1958. godine u "regiji Edgar Kine", danas komuni Kais, i da čovek koji je fotografisan nije bio legionar već "muslimanski harki" – pripadnik "Harkija", alžirske vojne jedinice koja je pomagala francuskim trupama tokom Alžirskog rata između 1954. i 1962. godine, na kraju kojeg je zemlja postala nezavisna.

Nakon što je ova priča objavljena, a posebno u Velikoj Britaniji, Američko društvo za prevenciju okrutnosti prema životinjama dodelilo je Legiji "Sertifikat za zasluge za izuzetnu službu" – sličnu nagradu joj je dodelio i kolega iz britanskog Društva, navodi se u odlomku iz knjige istoričara Daglasa Porča koji je objavio američki sajt za proveru činjenica Snoups (članak arhiviran ovde).

Francuska će platiti odštetu Harkijima i njihovim potomcima zbog zlostavljanja

Više od 200.000 Alžiraca borilo se na strani francuske vojske u ratu koji je sukobio borce za nezavisnost Alžira protiv njihovih kolonijalnih gospodara od 1954. do 1962. Na kraju rata, francuska vlada je ostavila lojalne borce poznate kao Harki da se sami snalaze, uprkos ranijim obećanjima da će brinuti o njima.

Zarobljeni u Alžiru, mnogi su masakrirani tokom osvete novih vlasti.

Hiljade drugih koji su pobegli u Francusku držani su u logorima, često sa svojim porodicama, u užasnim uslovima za koje je nedavna AFP-ova istraga utvrdila da su doveli do smrti desetina dece, većinom beba.

Francuski predsednik Emanuel Makron je 2021. godine zatražio "oprost" u ime svoje zemlje zbog napuštanja Harkija i njihovih porodica nakon nezavisnosti.

U maju 2023. Francuska je stvorila uslove za isplatu reparacija većem broju rođaka Harkija koji su bili internirani u francuskim logorima.